Y RHYFEL BYD CYNTAF

O 2014 gwnaeth Cymru nodi canmlwyddiant y Rhyfel Byd Cymru

Mae’r safle hwn yn olrhain achosion, digwyddiadau ac effaith y rhyfel ar bobl Cymru rhwng 1914 a 1918.

Bu'r cyfnod rhwng 1914 a 1918, a'r blynyddoedd yn union wedi hynny, yn gyfrifol am siapio'r Gymru rydyn ni’n byw ynddi heddiw. Mae angen i ni ddeall y rhesymau pam yr aeth cenhedloedd i ryfel ond mae angen gwerthfawrogi hefyd beth oedd effaith y rhyfel hwnnw, sy'n dal i'w gweld ar ein bywydau bob dydd.

Y Gwir Anrhydeddus Carwyn Jones AC, Prif Weinidog Cymru

Castell Sain Ffagan, Rhyfel Byd Cyntaf © Amgueddfa Cymru

Datblygiadau Milwrol

Fis Awst 1914 credai rhai y byddai’r rhyfel drosodd erbyn y Nadolig.

Yr Ymgyrch Gartref

Er mwyn rhyfela ar raddfa ddiwydiannol cymerodd y llywodraeth reolaeth ar ei holl adnoddau, gan gynnwys y boblogaeth sifil.

Gwleidyddiaeth a diplomyddiaeth

Methiant diplomyddiaeth oedd y Rhyfel Byd Cyntaf.

Datblygiadau Technolegol

Roedd technoleg newydd yn allweddol i ennill y rhyfel, a daeth rhai datblygiadau newydd yn rhan o fywyd bob dydd.

Y Mudiad Heddwch

Pan oedd y byddinoedd yn sownd yn y ffosydd ac yn dal i ddioddef colledion, pam na allai neb ddod â’r ymladd i ben?

Diwylliant a hunaniaeth

Ar y dechrau roedd rhai artistiaid ac awduron o blaid y rhyfel, ond yn aml newidiwyd eu safbwynt yn sylfaenol gan yr ymladd.

Effaith Gymdeithasol

Newidiodd y rhyfel fywyd bob-dydd pobl gyffredin yn ogystal â’r byd gwleidyddol a diwydiannol.

Canlyniad

I genhedloedd Ewrop, trychineb annisgwyl oedd y rhyfel, ac fe drodd wledydd a fu gynt yn gyfoethog yn ddyledwyr.